Andreas Olsen Loen

Garden og ætta. Sjurebruket i Loen 9 Eit nytt århundre med fridom og framgang

Marte og Hardbog-ætta på Hopland

Med henne kom ei av dei gamle nordfjordslektene inn i Sjureslekta. Det er Oluf Hardbog ætta på Hopland som ein kjenner til heilt tilbake til 1400. I Bygdeboka 2. bandet (s. 484) seier Aaland at det er prov for at det her har livt høgætta og mektige folk i gamal tid. Edvard Os trur han har funne prov for at Hardbog ætta og Augustin ætta på Vereide høyrer saman og går like tilbake til Kjetil Molla som levde på Vereide på Håkon Jarl si tid. (Stårheim og Stårheimsætta i mellomalderen av Edv. Os side 161). Kong Sverre har på morssida rekna ætta si attende til Kjetil Molla. Denne slekta har hatt mange store jordegods spreidd rundt i kring i Nordfjord. P.M. Skrede som har skreve opp ættetavla til Sjurebruket på denne lina, han fortel og om Agnund Bonde frå Lote som er nemnd i 1320 og var av den kjende riddarætta på Lote. Denne slekta høyrer vi ikkje om etter svartedauden, og på 1400 talet er det Hardbogane som har vorte eigarar av Lotevaldet. P.M. Skrede meiner at Oluf Hardbog si slekt har ved giftarmål vorte eigarar av eigedomane på Lote. Her kjem ein såleis i ættesamband med nokre av dei gjevaste slektene som vi veit om i Nordfjord i gamal tid.

Det einaste dokument som vi no veit om som nemner Oluf Hardbog frå 1400, er eit dokument som ligg på Hopland. I ei åstadsak, sunnan i fjorden vert det prova at eigna sunnani fjorden med Brattestøda hadde lege til Hopland i meir enn 6 ættarled som då vart rekna opp såleis: 1 Oluf Hardbog, 2 sonen Bård Olufson, 3 sonen Siurd Bårdson, 4 Oluf Siurdson, 5 Oluf Olufson, 6 Rasmus Olufson som då var brukar på garden.

Elles veit vi ikkje meir om Oluf Hardbog. Ein har gissa på at han er av ætta Hardbo som vi ofte finn namn på i heren og embetsverket. T.d. i 1639 då vi har ein fut i Nordfjord med namnet Niels Harboe.

Edv. Os meinar å ha funne prov for at Hardbogætta og Augustinus ætta på Vereide båe gjeng attende til Ketil Molla som budde på Vereide på Håkon Jarl si tid. I så fall er der vel kongeblod i desse ættene.

På Lothe rådde riddarætta Bonde, i alle fall fram til Svartedauen. Agmund Bonde på Lothe var før 1320 gift med Ingeborg Ellingsdotter Hundeide, sonadotra til Tore hirdmann av storætta Hundeide.

Ein lyt sjå det slik at etter svartedauden er mannsline av Bondeætta på Lothe utdøyd, ein høyrer ikkje meir om den. Men kring 1400 talet er Hardbogane på Hopland vorte eigarar av Lothevalda. Dette må vere på den måten at Oluf Hardbog er gift med ei ifrå riddarætta på Lothe og at han har arva Lothevalda med henne. Mykje tatar for denne gissinga, m.a . at namna Amund, Elling og Ingeborg går så mykje att i ætta til Hardbogane. Elling og Ingeborg kjem i så fall att ifrå storætta på Hundeide og Agmund (Amund) etter riddar Agmund Bonde på Lothe.

Hardbogane på Hopland og Lothe femde vidt og breidt utover Nordfjord. Ved giftarmål kom dei inn i storætta på Ytreide og, og dermed inn i ætta til Audun Hugleikson Hestakorni, Kong Magnus Lagabøters frende og fremste mann, seinare kong Eiriks kanslar og fehirde, baron av Tønsberg.

Ætteliste over ei grein av Hardbogætta.(oppskreve etter P.M. Skrede si ætteliste)

Skifte omkr. 1540 etter Oluf Siurdson Hardbog (budde truleg ei tid på Lothe). Han er nr. 4 i ættelista etter Oluf Hardbog.
Ein av sønene Klemet Olufson fekk 1/3 av Utitun med Aland. 1/3 av dei 2 brorpartane i Ytre- Eide arva han. Ellers får vi ikkje greide på kvar han budde og kva han åtte. Truleg budde han i Hennane. Klemet fekk Larentsparten i Lothe.
Sonen Antonius Klemetson i Hennom kjøpte Aland med frenden sin Åmund Olufson på Lothe.
Elling Antoniusen og kona Brita . Rudbolsfolk på Aland. Dei delte bruket på sønene Anders og Kristen br.nr. 2 og 3.
Anders Ellingson og Marte Olsdotter. Dei første som er nemnde i Bygdeboka på br.nr. 2 på Åland. Anders var brukar i 1634. Bruket pantsett i 1660 til Susanne Slagstad for skuld. Død kring 1660.
Antonius Anderson og Marte. Antonius f. ikring 1626, brukar i 1653. Død f. 1689. Marte br. i 1689.
Marte Antonsdotter g.m. Lars Jakobson Nos. sk. 1702. Løyste panteskuld 18 mk. til Mons P. Maurstad son til Susanne Slagstad. Lars død kring 86 år gamal i 1738. Marte d.f. 1750.
Ragnhild Larsdotter g.m. I Lars Olsen Bergset f. ikr. 1690 br. f. 1714, d.f. 1718. Utkomedert og fall i Tiårskrigen. Før han døde tok han lovnad av kameraten sin Svein Ladehaug å gifte seg med enkja. 2 Svein Olson Ladehaug. Sk. 1738, d. 77 år g. 1760. Ragnhild d. 84 år gamal 1773.
Lars Sveinson g.m. Sigrid Jonsdotter Hopland. Sk. 1756. D. 59 å.g. 1780. Farbror til Sigrid. Markus kom til Vanberg og kom sidan saman med denne ættegreina igjen på Indre Skarstein br.nr. 2. Sigrid d. 76 å.g. 1796.
Jon Larsson g.m. Synneve Abramsdotter Bergset. Sk. 1778. Jon d. 74 d.g. 1828. Synneve d. 82 å.g. 1823. Ætteline går over til Frøholm br.nr. 2.
Marte Jonsdotter Aland g.m. Rasmus Andersson Frøholm. Rasmus d. 68 å. g. 1848. Marte d. 80 å.g. 1869. Rasmus var br. frå 1806. Ættelina går over til Indre Skarstein br.nr. 2.
Agnete Rasmusdotter Frøholm g.m. Anders Eirikson Skarstein. Sk. 1838. Anders d. 42 å..g. 1962. Agnete gift 2. gong med Rasmus Rasmusson Heggestad. Ho d. 82 år gamal 1893. Rasmus d. 67 å.g. 1902
Eirik Andersson g.m. Kari olsdotter Vanberg. Sk. 1884. Eirik d 83 å.g. 1929. Kari d. 70 å.g. 1909. Ættelina går over til Loen br.nr. 6
Marte Eiriksdotter Skarstein g.m. Andreas Olson Loen. Sk. 1901. Andreas død 28 år g. 1909. Marte d. 90 å.g. 1968.