Loen

Garden Loen i historisk perspektiv Garden Loen i historisk perspektiv

2. Garden Loen og Sjurebruket

Garden Loen ligg inst i Nordfjord heilt nede med fjorden. Saman med gardane vidare oppover dalen utgjorde den frå gamalt Loen sokn i Olden skipreid.Frå 1922 vart også gardane Strand, Marså, Rake og Oppheim overførde fra Olden sokn til Loen sokn. Sidan midten av 1700-talet har garden Loen vore delt på 14 bruk. Frå gamalt var det private jordeigarar som åtte mesteparten av Loen, men ein del var prestebolsgods. Dei eldste brukarane vi kjenner til var leiglendingar, men utover i 1700 og 1800 åra vart bruka etter kvart innløyst av brukarane.

Sjurebruket er eitt av dei 14 gardsbruka i Loen. Dei fleste bruka i Loen har lokale namn etter ein brukar. Sjurebruket har såleis namn etter Sjur Rasmussen som var brukar frå 1692 til 1723. Sjur kom inn på bruket ved at han gifte seg med Kari Amundsdotter frå Hogrenning. Ho var enke etter den førre brukaren på Sjurebruket. Kari og Sjur hadde ikkje born som kunne overta bruket, men slekta til Kari vart ført vidare gjennom brordottera hennar, Sigrid Håvardsdotter Strand. Ho gifte seg med Rasmus Olsen, og desse fekk bygsel på bruket etter Sjur og Kari i 1723. Vi trur at Rasmus Olsen var brorson til Sjur, men dette har vi enno ikkje funne sikre prov for. Frå Rasmus og Sigrid har bruket gått i slekta frå far til son fram til i dag. I Bygdesoga for Innvik - Stryn er det fullstendige lister over brukarane på bruka i Loen frå ca. 1600.

Olav A Loen har skrive om Sjurebruket og det daglege livet for slekta som levde på bruket (Garden og Ætta. Sjurebruket i Loen. Trykt 1979). I denne boka er det lagt mest vekt på å få skrive ned det han hadde fått fortalt frå gamle folk, og det han sjølv hadde opplevd, men det er og med opplysningar frå trykte kjelder.

Med bakgrunn i generell geologi og historie har eg prøvd å setje Sjurebruket inn ein historisk samanheng. Kapittel 3 - 6 nedanfor byggjer derfor ikkje på lokale kjelder for Sjurebruket eller garden Loen.